Een vreemde titel voor een nog vreemder verhaal.

Iedereen denkt wel eens terug hoe en op wat voor manier hij met radio in aanraking kwam. Bij mij is dat evengoed zo. Daarom werd het eens tijd om een mooie anekdote te delen met jullie.

De interesse voor techniek zat er al vroeg in hoewel ik me nog steeds afvraag waardoor. Mijn ouders waren binnenschipper dus daar kwam het niet vandaan. Mijn Opa was daarentegen wel technisch maar dan meer op mechanica gericht. Helaas overleed mijn Opa drie maanden voordat ik werd geboren. Maar blijkbaar is techniek toch overdrachtelijk want ik had ook een technische tic.

Altijd in de weer met, draadjes batterijen (platte 4,5 volt van Witte Kat) en lampjes. Door mijn ouders werd ik niet geremd maar ook niet echt gestimuleerd. Totdat mijn 12^everjaardag aanbrak en ik een heuse ‘experimenteer doos’ kreeg. Een mooie gelakte houten kist van Science Fair (Tandy) met 65 elektronische bouwprojecten. Op een kartonnen inlay zaten alle onderdelen welke met veertjes waren verbonden. Het was nu alleen een kwestie van de juiste onderdelen te verbinden met montagedraad en het werkte gewoon. Zo zat er ook een zonnecel in de doos, in 1976 een ware noviteit. De mooiste schakelingen waren natuurlijk de diverse radio projecten en zenders die je er mee kon maken zoals een draadloos wateralarm. Ook de moeder der radiotelegrafiekon worden gebouwd, een spark gap generator, oftewel een vonken generator.

Rond 1890 begon Marconi met het draadloos versturen van telegrafie signalen. De techniek stond nog letterlijk in de kinderschoenen maar toch wist hij toen al een afstand van ruim 2000 meter te overbruggen.

De eerste DX verbinding was een feit. Door een spanning aan te bieden aan een spoel ontstaat er een magnetisch veld. Wanneer je nu twee contactpunten dicht bij elkaar plaatst welke ook zijn verbonden met deze spoel zal, zodra je de spanning weghaalt, door zelfinductie een vonk ontstaan tussen beide contactpunten. De door mij gebouwde vonkinductor, uitgevonden door Nicholas Callan, maakte hier ook gebruik van. Echter werd in de stroomkring van de spoel een contact geplaatst welke open trok wanneer de spoel was bekrachtigd (normaly close). De spoel ontlade zich en er ontstond een vonk over de contacten. Door het sluiten van de contacten werd de spoel weer bekrachtigd en begon het hele proces overnieuw.

Links staat de afbeelding van de door mij gebouwde vonkengenerator. Wanneer de seinsleutel wordt ingedrukt wordt het relais bekrachtigd maar vrijwel gelijk zal deze weer afvallen doordat het relaiscontact opent. Door de combinatie van relaisspoel en condensator ontstaat er een vonkje over het relaisccontact.

Het werkte en op de middengolf was een zoemtoontje te horen. Wanneer je echter op punt 93 een lang stuk draad monteerde als antenne was het zelfs op de radio in de huiskamer te horen. Het bereik werd daardoor al flink vergroot. Nu had ik in die tijd een vriendje, René, die ook experimenteerde met elektronica. Hijzelf had een experimenteerdoos van Philips EE2020 maar daar zat geen relais bij. Samen zijn we toen naar de Tandywinkel gegaan om de onderdelen te kopen zodat ook hij een morsezender kon bouwen. En zo gebeurde het dat wij avond aan avond, niets zeggende berichten overseinden met een snelheid van twee woorden per minuut. Morse was best wel moeilijk voor ons en we moesten dan ook voor iedere letter kijken op een briefje welke combinatie van punten en strepen gebruikt moest worden. René woonde twee huizen verder maar het signaal was luid en duidelijk te volgen.

Beiden waren we er van overtuigd dat de afstand, in de voetsporen van Marconi, vergroot kon worden alleen wisten we nog niet echt hoe. We wisten wel dat water een goede geleider was en besloten dan ook om daar gebruik van te maken. Vlak bij ons was een groot en nieuw park met veel waterpartijen. Het plan was om beiden een flink eind van elkaar verwijderd in het park aan de waterkant te gaan zitten en de ‘antenne’ in het water te gooien. In de krokusvakantie was het dan zover, een mooi zonnetje scheen over het park en beiden vertrokken we op de fiets gewapend met een plastic zak met onze zendertjes en portable radiootjes. Ik aan de noordkant en René aan de zuidkant. Na een paar korte tikken op de seinsleutel begon het seinen. Wanneer ik klaar was duurde het ongeveer 2 minuten voordat er een antwoord kwam. Het decoderen nam nogal wat tijd in beslag. Toen we ongeveer een uur bezig waren verscheen er een politieauto in het park. Een vreemde verschijning omdat je er zelfs geen eens mocht fietsen. Één politieauto wekte nog geen argwaan maar na een kwartier reden er al vier. Wat zou er toch aan de hand zijn? Plotseling beseften ik dat het eigenlijk hartstikke illegaal was wat we deden. Misschien waren ze wel naar een zware misdadiger op zoek of misschien wel naar ons. Snel propte ik alles in de tas en fietste naar René die nog druk aan het seinen was. Hij schrok duidelijk toen ik achter een struik vandaan schoot. Snel vertelde ik hem wat er aan de hand was, hij had er niks van meegekregen, en dat we moesten maken dat we weg kwamen. De zenders werden in een tasje gedaan en onder een boom begraven waarna wij vol onschuld met fiets en portable radio vertrokken. Onderweg kwamen wij een agent, ook per fiets, tegen en vroegen we hem wat er toch allemaal aan de hand was want zo’n enorme politie inzet zagen we niet snel in het toch wel rustige Zwolle. Het bleek dat ze al ruim een uur een enorme storing hadden op het mobilofoonverkeer en dat de storingsbron zich ergens in het park bevond. Het politiebureau zat op nog geen 100 meter van het park en fatsoenlijk mobilofoon verkeer was niet mogelijk. Onze vonkengenerators deden het beter dan we hadden durven hopen. We zijn maar snel naar huis gefietst en hebben thuis maar niets verteld. Pas een week later hebben we de plastic tas opgehaald om daarna de schakeling nooit meer te gebruiken. De schrik zat er goed in. Marconi had geen politiebureau in de buurt of misschien wel maar dan nog zonder mobilofoons. Hij kon ongestoord zijn gang gaan.